Ο ιστορικος παγωμενος Μάρτιος και ο φονικος Ιουλιος του 1987

Το κύμα ψύχους και η επέλαση του χιονιά το Μάρτη του 1987 στην Ελλάδα είχαν πρωτοφανή διάρκεια και ένταση

 

Οι πολικές αέριες μάζες που άρχισαν να εισβάλουν στην βόρεια Ελλάδα στις 3 Μαρτίου 1987 έμειναν πάνω από την περιοχή μας επί ένα δεκαπενθήμερο λόγω της αποκοπής του ψυχρού στροβίλου (βλέπε χάρτη). Στη στάθμη των 500 hPa οι ψυχρές μάζες, που μεταφέρθηκαν από τη ΒΔ Ρωσία είχαν στην αφετηρία τους θερμοκρασίες ως και -48 βαθμούς, αλλά κινούμενες προς την περιοχή μας θερμάνθηκαν. 

Ρεκόρ ελάχιστων τιμών θερμοκρασίας Μαρτίου σημειώθηκαν στο Σουφλί (-16) και την Αλεξανδρούπολη (-14)

Ο Μάρτιος του 1987 έχει μείνει στην Ιστορία για τις χιονοπτώσεις του και τις χαμηλές θερμοκρασίες – ρεκόρ. Ο Ιούλιος του ’87 έμεινε στην Ιστορία για τον καύσωνα. Το 2022 για την ώρα κυνηγάει τα ρεκόρ του Μαρτίου…  «Ο Μάρτης ο πεντάγνωμος, πέντε φορές εχιόνισε και πάλι το μετάνιωσε πως δεν εξαναχιόνισε», λέει η Λαϊκή Σοφία και αν νομίζετε ότι πάει ξεμπερδέψαμε με τις νιφάδες τις Κυριακάτικες κι έρχεται πια άνοιξη και καλοκαιριά… γελιέστε. Ψάξτε τις προγνώσεις της επόμενης Πέμπτης και όσοι είπαμε μας έμεινε πετρέλαιο και για του χρόνου, ξανασκεφτείτε το.  Κι αν ζούμε μέρες μαρτιάτικες του ’87, οι πιο παλιοί θυμηθείτε τις μέρες τις ιουλιάτικες του ΄87 και πείτε το χιόνι – χιονάκι! Αυτό που λέει ο λαός: «βαρύς χειμώνας – βαρύ καλοκαίρι» απορρίπτεται μετ’ επαίνων από τους μετεωρολόγους, όμως το 1987 άπαντες σιώπησαν…

Τα ρεκόρ που δεν καταρρίφθηκαν ακόμα!

Κι ας πιάσουμε την ιστορία του ’87 από τον… Μάρτη: Οι πολικές αέριες μάζες που άρχισαν να εισβάλουν στην βόρεια Ελλάδα στις 3 Μαρτίου 1987 έμειναν πάνω από την περιοχή μας επί ένα δεκαπενθήμερο λόγω της αποκοπής του ψυχρού στροβίλου. Η ελάχιστη θερμοκρασία, όπως αναφέρει το ziakopoulos.blogspot.com, που καταγράφηκε στη συγκεκριμένη στάθμη στο Ελληνικό ήταν -40 βαθμοί. Οι προγνώσεις που έγιναν στην ΕΜΥ στις 26-2-1987 για τον καιρό της 3ης Μαρτίου 1987 δεν επαληθεύτηκαν. Την 1η Μαρτίου – τελευταία Κυριακή της Αποκριάς – η πρόγνωση πολλών ημερών ανέφερε τη μεταβολή του καιρού της Τρίτης, αλλά δεν έκανε ιδιαίτερη μνεία για την ένταση και τη διάρκεια της ψυχρής εισβολής.

Την επομένη, 2 Μαρτίου – Καθαρά Δευτέρα – η πρόγνωση έκανε λόγο για κακοκαιρία, αλλά δεν εκδόθηκε έκτακτο δελτίο. Ο καιρός στην Αττική ήταν ανοιξιάτικος και τίποτα δεν προμήνυε ό,τι θα επακολουθούσε. Την επομένη, 3 Μαρτίου, ο καιρός άρχισε να χαλάει στη ΒΔ Ελλάδα από τις πρώτες πρωινές ώρες. Η εξέλιξη ήταν ραγδαία. Ως το βράδυ οι ψυχρές αέριες μάζες είχαν φθάσει στην κεντρική Ελλάδα και είχε ήδη χιονίσει στη βόρεια χώρα, συμπεριλαμβανομένης της Θεσσαλονίκης. Στη διάρκεια της νύχτας προς την 4η Μαρτίου στη Λήμνο ξέσπασε χιονοθύελλα με τις ριπές των βοριάδων να φθάνουν στο νησί τους 65 κόμβους. Στη διάρκεια της 4ης Μαρτίου τα χιόνια κατέβηκαν πολύ γρήγορα από τη βόρεια προς τη νότια Ελλάδα και ως το απόγευμα είχαν φθάσει στο Ελληνικό. Στις 5 Μαρτίου χιόνισε και στο Νότιο Αιγαίο, για πρώτη φορά Μάρτιο μήνα!

«Απ’ τα μισά του μήνα Μάρτη στον τόπο ετούτο είναι φορές που πάει κάνεις και δίχως χάρτη», έγραφε ο Μάνος Ελευθερίου, αλλά για άλλους Μάρτηδες ήταν οι στίχοι…

Σπάρτη, Αγ.Νίκων. Ήταν η πρώτη φορά που μέσα στην Σπάρτη τα σχολεία έκλεισαν λόγω χιονιού και η πόλη ήταν ντυμένη στα λευκά για μέρες

Παράλιο Άστρος

Οκτώ φορές χιόνισε μαρτιάτικα…

Στην Αθήνα το δεκαπενθήμερο της κακοκαιρίας χιόνισε 8 φορές (!) με ισχυρότερη χιονόπτωση στις 9 Μαρτίου.

Συμπερασματικά, ο Μάρτιος του 1987 ήταν για τις περισσότερες περιοχές της χώρας μας ο ψυχρότερος Μάρτιος τουλάχιστον των τελευταίων 60 ετών.

Με βάση τα στοιχεία του Μ. Σ. Θησείου του ΕΑΑ, ο Μάρτιος του 1987 ήταν για την Αθήνα ο ψυχρότερος Μάρτιος των τελευταίων 150 ετών. Αποτέλεσμα των ακραίων καιρικών συνθηκών ήταν οι μεγάλες καταστροφές στη γεωργική παραγωγή (κυρίως στις καλλιέργειες ελιάς και εσπεριδοειδών), την κτηνοτροφία και τις υποδομές (έσπασαν από τον παγετό σωλήνες ύδρευσης κ.λπ.) σε πολλές περιοχές της χώρας.

Αθήνα, Πατήσια

 Σε πανελλήνια κλίμακα, η κακοκαιρία ήταν εξαιρετικά ακραία λόγω πολύ μεγάλης διάρκειας και έντασης. Στη Θεσσαλία και την Εύβοια το ύψος του χιονιού στα πεδινά έφθασε το ένα μέτρο και έμεινε στο έδαφος επί πολλές ημέρες. Πέρα από αυτό, στις περισσότερες περιοχές της χώρας σημειώθηκαν ρεκόρ χαμηλών θερμοκρασιών του συγκεκριμένου μήνα από τότε που φυλάσσονται αρχεία.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΜΥ, ρεκόρ ελάχιστων τιμών θερμοκρασίας Μαρτίου σημειώθηκαν: στο Σουφλί (-16), την Τρίπολη (-16), τη Φλώρινα (-14), την Αλεξανδρούπολη (-14), τα Τρίκαλα Θ. (-12), την Καστοριά (-12), την Αλίαρτο (-10), τα Γιάννενα (-8), τη Λαμία (-7), το Τατόι (-7), τη Λήμνο (-6), την Αγχίαλο (-6), το Άργος (-5), τη Ν. Φιλαδέλφεια (-3,6), το Ελληνικό (-1,6) κ.α.

Ρεκόρ σημειώθηκαν, όπως αναφέρει το ziakopoulos.blogspot.com, ακόμα και στον αριθμό των ημερών με ολικό παγετό: Κοζάνη (9), Φλώρινα (8), Λάρισα, Τρίκαλα, Κύμη (6), Τανάγρα, Τρίπολη (5). Να σημειώσουμε ακόμα ότι στη Ν. Φιλαδέλφεια η μέση μέγιστη θερμοκρασία του Μαρτίου 1987 ήταν 11,6 βαθμοί (καν. τιμή 15,4) και η μέση ελάχιστη θερμοκρασία 3,3 βαθμοί (καν. τιμή 6,7). Στη Θεσσαλονίκη και τη Λάρισα οι μέσες μέγιστες θερμοκρασίες το Μάρτη του 1987 και οι κανονικές τιμές είναι αντίστοιχα 9,7 (καν. τιμή 14,1) και 9,1 (καν. τιμή 14,7) βαθμοί. Να πούμε ότι αυτά τα ρεκόρ παραμένουν ακατάρριπτα ακόμα! Στην Κρήτη επίσης ο Μάρτιος του 1987 υπήρξε εξαιρετικά ψυχρός . Από την 3η έως και την 12η του μήνα σημειώθηκαν αλλεπάλληλες χιονοπτώσεις. Περιστασιακά και κυρίως την 7η και την 8η του μήνα τα χιόνια έφθασαν και στα βόρεια παράλια του νησιού. Παρατηρήθηκαν παροδικές χιονοστρώσεις και μέσα στις πόλεις του Ηρακλείου, των Χανίων και του Ρεθύμνου.

Το κύμα ψύχους και η επέλαση του χιονιά το Μάρτη του 1987 στην Ελλάδα είχαν πρωτοφανή διάρκεια και ένταση – Στο επίκεντρο της κακοκαιρίας και η Εύβοια – Σπάνιες εικόνες από τη Χαλκίδα βυθισμένη στα χιόνια

Οι πολικές αέριες μάζες που άρχισαν να εισβάλουν στην βόρεια Ελλάδα στις 3 Μαρτίου 1987 έμειναν πάνω από την περιοχή μας επί ένα δεκαπενθήμερο λόγω της αποκοπής του ψυχρού στροβίλου. Η ελάχιστη θερμοκρασία, όπως αναφέρει το ziakopoulos.blogspot.com, που καταγράφηκε στη συγκεκριμένη στάθμη στο Ελληνικό ήταν -40 βαθμοί. Οι προγνώσεις που έγιναν στην ΕΜΥ στις 26-2-1987 για τον καιρό της 3ης Μαρτίου 1987 δεν ήταν ιδιαίτερα επιτυχημένες. Η προγνωσιμότητα της ατμόσφαιρας ήταν εξαιρετικά χαμηλή και τα αποτελέσματα των αριθμητικών μοντέλων άλλαζαν συνεχώς επί τρεις ημέρες. Την 1η Μαρτίου, τελευταία Κυριακή της Αποκριάς, η πρόγνωση πολλών ημερών ανέφερε τη μεταβολή του καιρού της Τρίτης, αλλά δεν έκανε ιδιαίτερη μνεία για την ένταση και τη διάρκεια της ψυχρής εισβολής.

Την επομένη, 2α Μαρτίου (Καθαρά Δευτέρα), η πρόγνωση έκανε λόγο για κακοκαιρία, αλλά δεν εκδόθηκε έκτακτο δελτίο. Το γεγονός ότι η μέρα ήταν αργία και δεν βρίσκονταν στην ΕΜΥ το σύνολο των μετεωρολόγων έπαιξε ρόλο.

*Οι φωτογραφίες είναι από το προσωπικό αρχείο του Ελευθέριου Γ. Κηπιώτη και δημοσιεύθηκαν στην σελίδα Περπατώντας στη Χαλκίδα στο Facebook.

Ο πρώτος καταγεγραμμένος χιονιάς  ξεκίνησε στις 8 Φεβρουαρίου 1911 και κράτησε σύμφωνα με τα αρχεία της εποχής δύο μέρες. Τα στοιχεία κατεγράφησαν από το αστεροσκοπείο στο Θησείο και στις 10/2 η θερμοκρασία ήταν -0,3 βαθμοί Κελσίου ενώ το χιόνι έμεινε στην Αθήνα για τέσσερις ημέρες.

Ακολούθησε η βαρυχειμωνιά της 7ης Ιανουαρίου 1929 που "πάγωσε" για λίγες ημέρες όλη την Ανατολική Ελλάδα την ώρα πού στη δυτική χώρα η κατάσταση ήταν φυσιολογική για την εποχή.

5 χρόνια μετά στις 15 Φεβρουαρίου 1934, η Αθήνα υποδέχεται έναν από τους μεγαλύτερους χιονιάδες που έχουν καταγραφεί στη σύγχρονη ιστορία της, ο οποίος δημιούργησε τεράστια προβλήματα στην πρωτεύουσα. Είναι ενδεικτικό ότι στις 16 Φεβρουαρίου 1934, στη Γεωπονική Σχολή, το θερμόμετρο έδειξε -10,4 βαθμούς Κελσίου.

Μέσα στην Κατοχή και συγκεκριμένα τον Ιανουάριο του 1942 η Αθηνά εν μέσω πείνας και λιμου βίωσε έναν από τους πιο "παγωμένους" μήνες της ιστορίας της κυριολεκτικά και μεταφορικά.

Ο Ιανουάριος ήταν ξανά τόσο χιονισμένος περίπου μία εικοσαετία μετά, για δύο συναπτά έτη, το 1963 και το 1964 όπου το έστρωσε σε όλη την Αττική.

Μία εικοσαετία μετά, ήρθε «ο ιστορικός χειμώνας του 1987», όπου τον Μάρτιο, χιόνιζε για ένα δεκαπενθήμερο συνεχόμενα, με μικρά διαλείμματα. Η κακοκαιρία ξεκίνησε λίγο μετά από μία ηλιόλουστη Καθαρά Δευτέρα  και από τις 4 του μήνα άρχισε μια πρωτοφανής σε διάρκεια χιονόπτωση, που επαναλήφθηκε στις 5, 6, 8, 9, 11, 12 και 13 Μαρτίου, με εντονότερα φαινόμενα στις 9 του μήνα.

Ήταν ο ψυχρότερος Μάρτιος που έχει καταγραφεί τα τελευταία εξήντα χρόνια στην Ελλάδα. Για την Αθήνα ήταν ο ψυχρότερος των τελευταίων 150 χρόνων. Στο κέντρο, το ύψος του χιονιού είχε ξεπεράσει τους 15 πόντους.

Τη δεκαετία του '90 χιόνισε μόνο μία φορά στο κέντρο και στα νότια της πόλης, τον Φεβρουάριο του 1992. Μέχρι τον Ιανουάριο του 2002 δεν το είχε χιονίσει ούτε μία φορά στο κέντρο. Τον Γενάρη του 2002 έπεσε το πρώτο χιόνι της νέας χιλιετίας, με χαμηλές θερμοκρασίες αλλά και έντονη χιονόπτωση μόνο για μισή ώρα, με αποτέλεσμα να ντυθεί στα λευκά το κέντρο για λίγες ώρες.

Ο πρώτος πραγματικά δυνατός χιονιάς για την πρωτεύουσα τη νέα χιλιετία ήρθε μετά τα μεσάνυχτα της 12ης Φεβρουαρίου, έτσι το πρωί της 13ης βρήκε την Αθήνα ντυμένη στα λευκά μέχρι και τα νότια προάστια. Στον Άλιμο και στο Παλαιό Φάληρο είχαν να δουν χιόνι από το 1987.

16 Φεβρουαρίου 2008 ημέρα Παρασκευή ξεκίνησε να χιονίζει και να το στρώνει στα βόρεια προάστια και στη συνέχεια άσπρισε όλη η Αττική. Ήταν το εντονότερο φαινόμενο χιονόπτωσης στην Αθήνα –συγκεκριμένα, στα κεντρικά και νότια προάστια– για όλη τη δεκαετία 2000-2010. Η θερμοκρασία έπεσε στους -5 βαθμούς Κελσίου.

Η Αριάδνη το 2017 έντυσε την Αττική στα λευκά[/caption]

Τα τελευταία χρόνια σημαντική ήταν η χιονόπτωση με την κακοκαιρία "Αριάδνη" όταν πια τα μετεωρολογικά φαινόμενα είχαν αρχίσει να "βαφτίζονται" από τη Μετεωρολογική Υπηρεσία. Επίσης έπεσε πάρα πολύ χιόνι τόσο στην Αττική όσο και σε άλλες περιοχές της χώρας όπου είχε να χιονίζει με τέτοια ένταση για πολλές δεκαετίες.

14 Φεβρουαρίου 2021 "χτύπησε" η κακοκαιρία Μήδεια η οποία έφτασε στην Αθήνα κυρίως τα ξημερώματα της 15ης και 16ης Φεβρουαρίου δημιουργώντας πολύ μεγάλα προβλήματα. Κύρια προβλήματα οι διακοπές ρεύματος, οι κλειστοί οι δρόμοι και τα προβλήματά με τους εμβολιασμούς κατα του κορονοϊου με Πανδημία πνευμονίας Covid 19 να είναι ήδη σε εξέλιξη για ένα χρόνο από τον Φεβρουάριο του 2020.

Ο καύσωνας που σκότωσε χιλιάδες ανθρώπους!

Από τις 18 και 19 Ιουλίου, η θερμοκρασία άρχισε να καλπάζει στους 38-39°C. Στις 20 Ιουλίου, η θερμοκρασία έφτασε και ξεπέρασε τους 40°C και ως τα ξημερώματα της 28ης Ιουλίου, οι μέγιστες θερμοκρασίες ήταν σταθερά πάνω από 40°C. Οι ελάχιστες θερμοκρασίες κυμαίνονταν από 29°C – 32°C με μέση τιμή τους 31°C.

Η θερμοκρασία για 8 μέρες έφτασε στους 44 βαθμούς! Το τσιμέντο στα κτίρια πύρωνε τους τοίχους και για πρώτη φορά δεν δρόσιζε ούτε το βράδυ.

Η πλήρης άπνοια σε συνδυασμό με την έντονη υγρασία προκάλεσαν ατμόσφαιρα τροπική κι αφόρητη για τους κατοίκους των μεγάλων αστικών κέντρων. Ακόμα τότε τα κλιματιστικά τα βλέπαμε σε μεγάλες εταιρίες και στις βιτρίνες στη Δραγατσανίου… Οι αναμιστήρες αντί να καλυτερεύουν επιβάρυναν την κατάσταση και η ζέστη είχε αρχίσει να γίνεται φονική κυριολεκτικά!

Τα διαμερίσματα των πολυκατοικιών έγιναν καμίνα, όπου έχασαν τη ζωή τους εκατοντάδες, ηλικιωμένοι. Οι νεκροί σύντομα ξεπέρασαν τους 1.000… Καθώς πολλές οικογένειες είχαν ήδη φύγει για διακοπές, συνέβαινε το εξής απίστευτο: Τα δελτία ειδήσεων καλούσαν ονομαστικά εκατοντάδες οικογένειες που βρίσκονταν στην εξοχή, να επικοινωνήσουν με την Αστυνομία για «σοβαρή οικογενειακή τους υπόθεση». Αφορούσε κάποιον δικό τους, που είχαν αφήσει πίσω και δεν άντεξε. Τα νεκροτομεία ήταν γεμάτα και σε πολλές περιπτώσεις ήταν απαραίτητη και η αρωγή του Στρατού. Εκατοντάδες νεκροί παρέμεναν άταφοι, γιατί δεν υπήρχαν διαθέσιμοι χώροι στα νεκροταφεία…

Επί 7 ημέρες 44 βαθμοί!

«Σε Τρένα οι Νεκροί», έγραφε σε πρωτοσέλιδο και το ΕΘΝΟΣ! Και τότε μάθαμε και τη λέξη «θερμοπληξία»!

Οι εικόνες που περιγράφονταν ήταν για γέλια και για κλάματα, τι πιο σύνηθες για την Ελλάδα: Όπως γράφει στο blog του, ο βετεράνος μετεωρολόγος Δημήτρης Ζιακόπουλος: «Στην οδό Πανεπιστημίου, συμπατριώτες μας πουλούσαν στους ταλαίπωρους διαβάτες νερό σε πλαστικά ποτήρια, σε απίστευτα υψηλές τιμές…»! Ακόμα τότε τα μπουκαλάκια εμφιαλωμένου νερού ήταν μόνο για τους τουρίστες…

Έπειτα από συνεχόμενες 7 ημέρες με 44άρια, η θερμοκρασία άρχισε να πέφτει.

Ο καύσωνας, που είχε ταξιδέψει από την Αφρική μέχρι τον τόπο μας αποχώρησε σχεδόν 15 μέρες μετά, αφήνοντας πίσω του χιλιάδες νεκρούς. Ο Γιώργος Μελανίτης, γράφει ότι οι νεκροί ήταν περισσότεροι από 3.500 (οι 2.500 απ’ αυτούς στην Αθήνα). Και ο Δημήτρης  Ζιακόπουλος στο βιβλίο του «Καιρός: Ο Γιος της Γης και του Ήλιου, αναφέρει ότι οι νεκροί, συνολικά, έφτασαν τους 4.000!

Πηγες-ethnos.gr,  flash.gr, ghettomagazine.gr, keramidi-valtou.blogspot.com, ziakopoulos.blogspot.com